The Green Shovel is an award for buildings that have been built with outstanding environmental and sustainable values. Information about the award itself and the award winners can be found here.
Græna Skóflan - The Green Shovel
The Green Shovel Award
The Green Shovel Award was awarded for the first time on Green Building Day 2022. It is a recognition of a structure that has been built with an excellent ecological and sustainable focus. The award has its roots in action 6.9. in the Roadmap to Green Building Construction 2030 (6.9. í Vegvísi að vistvænni mannvirkjagerð 2030 - in Icelandic):
About the Award
In winter 2021, a competition took place among the students of the Iceland University of the Arts (Listaháskóli Íslands) to design the trophy. Hekla Dís Pálsdóttir won that competition, and the trophy was based on her design. In 2022, the trophy was made of Icelandic graystone. Arngrímur Guðmundsson was in charge of preparing working drawings, Steinsmiðjan was in charge of cutting the graystone, and Stálnaust did the water-cutting.
The Green Shovel for Renovations
In fall 2025, a call for nominations for a new award called The Green Shovel for Renovations was sent out for the first time.
The Green Shovel for Renovation is a recognition for buildings that have been renovated with an excellent ecological and sustainable focus, to promote the renovation of existing structures. Renovation projects that have truly demonstrated an environmentally friendly impact upon completion will receive higher weight.
2025
Opið var fyrir tilnefningar mannvirkja til Grænu Skóflunnar frá byrjun ágúst til byrjun september. Á þessu ári bárust tilnefingar fyrir fjölmörg framúrskarandi verkefni sem kröfðust vandaðrar og ítarlegrar yfirferðar dómnefndar. Dómnefnd var skipuð stjórn Grænni byggðar, og voru verðlaunin veitt á Degi Grænni byggðar þann 8. október.
Ein af helstu áherslum dómnefndar í ár var að verkefnið sýndi skýra nýsköpun, hvernig hægt er að stíga út fyrir hefðbundnar lausnir og varpaði þannig ljósi á það sem mögulegt er þegar skapandi hugsun og framkvæmd fara saman. Handhafar beggja viðurkenninga, Grænu skóflunnar og Grænu skóflunnar fyrir endurbætur, eru sterk fordæmi sem geta orðið öðrum framtíðarverkefnum hvatning og innblástur.
Græna skóflan 2025
Í niðurstöðu dómnefndar segir um mannvirkið:
Verkefnið sýndi fram á að jafnvel innan núverandi reglu- og lagaumhverfis er auðveldlega hægt að draga úr kolefnisspori og endurnýta ýmis byggingarefni samhliða alhliða hönnunargrunnreglum á farsælan hátt. Sé Háteigsvegur borin saman við sambærilega byggingu, er kolefnisspor verkefnisins um 50 prósent lægra. Háteigsvegur, leggur áherslu á aðgengi fyrir alla, hagkvæmni, notkun hágæða og heilnæmra efna, auk þess að skapa heimilislegt umhverfi.
Mannvirkið sem hlaut Grænu skófluna árið 2025 er Háteigsvegur 59
Háteigsvegur 59 er í eigu Félagsbústaða.
Að hönnun og framkvæmd stóðu eftirtaldir aðilar:
→Arkitekt/Aðalhönnuður: Arnhildur Pálmadóttir, s. ap arkitektar
→Brunahönnun: Örugg verkfræðistofa
→Burðarþolshönnun: HANNA verk verkfræðistofa
→Lagnahönnun: Varmboði
→Raflagnahönnun: Verkhönnun
→Verkkaupi: Félagsbústaðir
→Eftirlit: VSB verkfræðistofa
→Uppsteypa: Vinahús ehf.
→ LCA og LCC: VSÓ Ráðgjöf
Samstarfsaðilar verkefnisins sem tengjast efnisþróun og endurnýtingu
eru BM Vallá, Gluggagerðin, SSJ Steinsmiðja/Grafa og grjót,
Egill Árnason/Junckers parkett og Húsasmiðjan.
Græna skóflan fyrir endurbætur 2025
Í niðurstöðu dómnefndar segir um mannvirkið:
Menningarleg og söguleg þýðing þessa mannvirkis sameinast framtíðarsýn, þegar horft er til umhverfislegra þátta sjálfbærnis og má þá nefna atriði eins og að endurnýta eins mörg byggingarefni og hluti og hægt er en núverandi burðavirki er frá 1957, hanna bygginguna þannig að auðvelt sé að taka hana niður, velja heilnæm og endurvinnanleg efni og einnig að hugsa um að draga úr orkufari í allri notkun byggingarinnar.
Mannvirkið sem hlaut Grænu skófluna fyrir endurbætur árið 2025 er Stöng í Þjórsárdal.
Stöng er í eigu Minjastofnunar
Að hönnun og framkvæmd stóðu eftirtaldir aðilar:
→Arkitekt/Aðalhönnuður: SP(R)INT STUDIO
→Burðarþolshönnun: VSB Verkfræðistofa
→Landslagshönnun: SP(R)INT STUDIO
→Verkkaupi: Minjastofnun
→Framkvæmd endurbóta: Langeldur
→Umsjón framkvæmdar: FSRE
2024
Opið var fyrir tilnefningar mannvirkja til Grænu Skóflunnar frá maí og fram í miðjan ágúst. Í ár voru mörg afburðagóð verkefni tilnefnd og krafðist mikillar gaumgæfni dómnefndar. Það gefur góða tilfinningu að sjá natni hönnuða, framkvæmdaraðila og verkkaupa aukast með hverju árinu að þessu leyti. Dómnefnd var skipuð stjórn Grænni byggðar, og voru verðlaunin veitt á Degi Grænni byggðar þann 25. september.
Vistvæn mannvirkjagerð er margbrotin og að mörgu að hyggja. Áhersla á lækkun kolefnisspors byggingar var í ákveðnum forgangi hjá dómnefnd, en einnig var tekið mikið tillit til samfélagslegra áhrifa mannvirkisins.
Í niðurstöðu dómnefndar segir um mannvirkið:
Mannvirkið ber með sér vandaða hönnun og samræmingu allra sem að verkinu koma. Hún gefur sterka tilfinningu fyrir mannlegum skala og næmni gagnvart notandanum. Vellíðan notandans er hér í fyrirrúmi auk þess sem efnisval og meðhöndlun þess er unnin á forsendum umhverfisins og arkitektónískrar fagurfræði. Byggingin er vottuð af Svaninum - Norræna umhverfismerkinu sem einnig er hvatning til annarra hönnuða að nýta sér, til aukinnar vistvæni.
Niðurstaðan var einhlít þó svo að mjótt væri á munum
Mannvirkið sem hlaut Grænu skófluna árið 2024 er Urriðaból - leikskóli í Garðabæ
Urriðaból er í eigu Garðabæjar.
Að hönnun og framkvæmd stóðu eftirtaldir aðilar:
→Arkitekt/Aðalhönnuður: HJARK
→Arkitekt: Sastudio
→Burðarþolshönnun: Exa nordic
→Lagnahönnun: Teknik
→Raflagnahönnun: Lota
→Hljóðvistarhönnun: Myrra
→Landslagshönnun: Teiknistofa Norðurlands
→Verkkaupi: Garðabær
→Verktaki: Þarfaþing
→Eftirlit: Strendingur
→Aðalverktaki: Eykt ehf.
2023
Opið var fyrir tilnefningar mannvirkja til Grænu Skóflunnar frá því í lok apríl til 15. ágúst. Mörg framúrskarandi verkefni voru tilnefnd í ár, og voru mannvirkin fjölbreytt, allt frá stórum stofnunum til tilraunakenndra smáhýsa. Dómnefnd var skipuð stjórn Grænni byggðar, og voru verðlaunin veitt á Degi Grænni byggðar í lok september.
Í niðurstöðu dómnefndar segir um mannvirkið:
Þessi bygging bar af. Allt frá upphafi markaðist hönnun mannvirkisins af sjálfbærni, hvort sem litið er til framkvæmda- eða rekstrartíma. Áhersla var lögð á efnisval, innivist, orkumál og góða umhverfisstjórnun. Lífsferilsgreiningar og líftímakostnaðargreiningar voru notaðar við ákvarðanatöku í hönnun. Dagsbirtugreiningar voru framkvæmdar ásamt hljóðvistagreiningum. Sem dæmi má nefna að hljóðverkfræðingur skoðaði sérstaklega kröfur um hljóðvist fyrir notendur með sérstakar heyrnar- og samskiptaþarfir.
Segja má að einstakur metnaður hafi verið lagður í að tryggja vellíðan vistmanna samhliða því að draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum byggingarinnar.
Það var mikill samrómur innan dómnefndar og ég held að við séum sammála um að hér sé á ferðinni verkefni sem sýnir:
• Framúrskarandi hönnun
• Fer lengra en að uppfylla bara skilyrði
• Setur ný viðmið fyrir aðbúnað hjúkrunarheimila með vistvænum áherslum
• Tryggir samfélagslega sjálfbærni
Mannvirkið sem hlaut Grænu skófluna árið 2023 er Móberg - hjúkrunarheimili í Árborg.
Móberg er í eigu Sveitarfélagsins Árborg og Heilbrigðisráðuneytisins, og er rekið af HSU.
Að hönnun og framkvæmd stóðu eftirtaldir aðilar:
→Umsjón hönnunar og framkvæmda: FSRE
→Arkitektar: Urban arkitektar ehf. og Loop Architects (DK)
→Verkfræðihönnun: Verkfræðistofa Reykjavíkur ehf.
→Rafkerfahönnun: Liska ehf.
→Ljósvistarhönnun: Liska ehf.
→Brunahönnun: Mannvit hf.
→Landslag: Hornsteinar arkitektar ehf.
→Hljóðhönnun: Brekke Strand (NO)
→BREEAM: EFLA hf.
→Algild hönnun og ráðgjöf: Harpa Cilia Ingólfsdóttir
→Aðalverktaki: Eykt ehf.
2022
Early this summer, the nominations for the award were opened. Numerous nominations were received from various sources across the country, and the nominations spanned a very wide range of civil engineering, from smaller bridge projects, single-family houses and extensions, to large-scale service facilities and apartment buildings.
After a review by a jury, which, this time, was made up of the board of Green Building Council Iceland, one structure was chosen to receive the prize. The jury felt this project stood out quite a bit in many areas.
What the jury's verdict said about the structure:
During the preparation of the structure, care has been taken in setting goals for the project, both in terms of the social activities that the structure accommodates and the specifications that should be included in its design.
When solving the design, a life cycle analysis (LCA) was used for the structure as a whole, which supports the credibility that the building is environmentally friendly and prevents greenwashing. A comparison of the environmental impact of building materials was also made, and the designers' choice of materials was based on its results, which shapes the building's overall and natural appearance.
The construction instructions and the project's goals were reflected in the contractor's work and the owner's follow-up with BREEAM certification of design and construction will confirm how the project's sustainability goals will be achieved.
The project was a renovation of an older building, where every effort was made to make the best use of the existing concrete structure. This ensured that the construction process was easier than otherwise and prevented the unnecessary production and transportation of new building materials. As such, the building is a worthy model for future reconstructions of older structures.
The structure that received the Green Shovel in 2022 is the Brákarborg preschool in Reykjavík at Kleppsvegi 150-152.
Brákarborg is owned by the City of Reykjavík.
The following parties were responsible for the design and implementation:
→ Efla hf. supervised the life cycle analyses (LCA);
→ Arkamon ehf. was in charge of structural design;
→ Teknik verkfræðistofa ehf. designed the piping;
→ Liska ehf. designed the electrical system and lighting;
→ Kanon arkitektar ehf. were in charge of landscape design;
→ fire design was in the hand of Mannvit hf.;
→ the contractor was Þarfaþing hf.;
→ BREEAM certification was under the supervision of Verkís hf.
