Vistvottunarkerfi

Til eru margar mismunandi tegundir umhverfisvottana fyrir byggingar en almennt má segja að markmiðin með notkun þeirra séu að:

Auka gæði bygginga

Draga úr neikvæðum umhverfisáhrifum

Byggja heilnæmar og öruggar byggingar

Draga úr rekstrarkostnaði

Þegar bygging er byggð eftir vistvottunarkerfi leggjast byggingar- og þróunaraðilar á eitt um að velja umhverfisvæn byggingarefni, tryggja gott aðgengi að sjálfbærum samgöngumátum og að orkunýtni sé með besta móti svo fátt eitt sé nefnt.

Á Íslandi hafa tvö vottunarkerfi verið notuð til þess að vistvotta byggingar og svæði, BREEAM vottunarkerfið og vottunarkerfi Svansins.

Hér má finna yfirferð EFLU fyrir Vegagerðina um vistvottunarkerfi fyrir innviðaverkefni.

BREEAM vottunarkerfið

BREEAM er eitt víðtækasta og þekktasta vistvottunarkerfi fyrir byggingar í dag sem hvetur bæði til sjálfbærrar byggingarhönnunar sem og vistvænnar stjórnunar á verk- og rekstrartíma.

BREEAM vottunarkerfið notar viðurkenndan kröfuramma við frammistöðumat á hönnun, verktíma og rekstrartíma byggingar en tekið er tillit til fjölmargra þátta, allt frá vistfræði til orkunotkunar.

Frá árinu 1990 hafa 200 þúsund byggingar fengið BREEAM vottun og yfir milljón verið skráðar í vottunarferli

Allar tegundir bygginga er hægt að byggja með viðmiðum BREEAM vottunarkerfisins en notendur BREEAM eru allt frá viðskiptavinum til skipulagsyfirvalda, atvinnuþróunarstofnana ásamt fjármögnunar- og þróunaraðilum til þess að skilgreina frammistöðu bygginga á sviði sjálfbærnis.

Gefin eru stig í níu flokkum sem hafa mismikið vægi eins og sjá má hér að neðan.

Vistvottunarkerfi BREEAM á Íslandi

Notkun á BREEAM fer mjög vaxandi hérlendis og er það vottunarkerfi sem mest hefur verið notað. Á heimasíðunni greenbooklive.com er hægt að fletta upp öllum BREEAM vottuðum byggingum og skipulagi, matsmönnum o.fl. Vottanir fyrir Ísland má finna hér.

Hér að neðan hefur Grænni byggð tekið saman helstu verkefnin á Íslandi sem hafa fengið einhverja tegund BREEAM vottunar eða eru í vottunarferli.

Höfðabakki 9, skrifstofur

Snæfellsstofa, gestastofa og upplýsingamiðstöð Vatnajökulsþjóðgarðs á Skriðuklaustri

Náttúrufræðistofnun

Sundhöll Reykjavíkur

Fangelsið á Hólmsheiði

Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ

Landspítalinn sjúkrahótel

Lyngháls 4, skrifstofubygging, nýbyggingar endurgerð húsnæðis

Hús íslenskra fræða

BREEAM In-Use

BREEAM tekur ekki einungis til nýbygginga því einnig er til BREEAM In-Use sem útvegar eigendum þegar byggðra bygginga, íbúum, mannvirkjastjórum og fjárfestum sannfærandi aðferð til þess að meta áhrif og frammistöðu bygginga sinna og ákvarða hvar tækifæri liggja til umbóta.

Af BREEAM In-Use veitist margvíslegur ávinningur en allar tegundir bygginga geta notað BREEAM In-Use matsferlið. Fyrirtækjum er gefið færi á að:

draga úr rekstrarkostnaði eignar
hámarka árangur eignar í umhverfismálum
fá yfirsýn yfir frammistöðu eignasafns í heild
uppfylla umhverfislöggjöf og staðla, þar á meðal ISO 50001 og ISO 1400
efla innri úttektir, rýniferli, og gildi og söluhæfi eignar

Hakið, stækkun gestastofu Þingallarþjóðgarðs

Dalskóli í Úlfarsdal

Veröld - hús Vigdísar

Þjónustumiðstöð í Þjóðgarði Snæfellsjökuls á Hellissandi.

Alþingi, nýbygging skrifstofa á Alþingisreit

Fiskislóð 37c

Meðferðakjarninn í Nýja Landsspítalanum (NLSH)

Rannsóknarhúsið í Nýja Landsspítalanum (NLSH)

Bílastæðahús í Nýja Landsspítalanum (NLSH)

HÍ bygging í Nýja Landspítalanum (NLSH)

Hjúkrunarheimilið í Árborg

Isavia (SLN18)

Hafrannsóknarstofnun Íslands

Smáralind

BREEAM Communities

BREEAM býður einnig upp á vistvottunarkerfi fyrir hverfa- og deiliskipulög sem kallast BREEAM Communities. Þar eru innleiddar allar þær vistvænu áherslur sem þarf til að gera uppbyggingu nýs hverfis á forsendum umhverfisins og sjáfbærnis.

Eitt hverfi hefur þegar farið í gegnum BREEAM Communities vottun sem er Urriðaholt í Garðabæ. Til stendur að votta fleiri hverfi á höfuðborgarsvæðinu á næstunni.

Svansvottun

Svanurinn er sam-norrænt vottunarkerfi sem margir ættu að þekkja enda víða sjáanlegt á vörum af ýmsum toga. Svanurinn vottar bæði vörur og þjónustu og er vottunarkerfi Svansins fyrir byggingar í örum vexti á Norðurlöndunum og víðar.

Á Íslandi er Umhverfisstofnun umsjónaraðili Svansins og sér starfsfólk þess um að aðstoða fyrirtæki í gegnum vottunarferlið og að gefa leyfi til notkunar merkisins. Tvö hús á Íslandi hafa nú verið svansvottuð.

Á Íslandi hafa tvö hús verið byggð eftir forskrift Svansins og þá hlotið Svansvottun. Auk þeirra stendur til að nýbyggingar í miðbæ Selfoss og nýbygging Kársnesskóla verði Svansvottaðar. Viðmiðin byggjast á skyldukröfum ásamt stigakerfi þar sem þarf að ná lágmarksfjölda stiga til að hljóta vottunina. Ekki er hægt að fá Svansvottun fyrir allar tegundir bygginga, en á heimasíðu Svansins, www.svanurinn.is, má finna góðar upplýsingar um viðmið Svansins fyrir byggingar.

Fyrsta Svansvottaða húsið á Íslandi er Visthúsið í Garðabæ. Hér má fá nánari upplýsingar um það. Það voru þau hjónin Finnur Sveinsson umhverfisfræðingur og Þórdís Jóna Hrafnkelsdóttir hjartalæknir sem byggðu húsið.

Í fyrirlestri á vegum Grænni byggðar fór Finnur yfir reynsluna af notkun Svansins bæði í sínu eigin einbýlishúsi og einnig reynslunni við IKEA blokkina sem nýlega fékk Svansvottun.

Visthúsið í Garðabæ. Mynd: Finnur Sveinsson

IKEA lét reisa fjölbýlishús í Urriðaholti sem er umhverfisvottuð samkvæmt stöðlum Svansins.

Guðrún Lilja Kristinsdóttir frá Umhverfisstofnun fjallaði í fyrirlestri almennt um Svaninn fyrir íslenskar byggingar en Umhverfisstofnun er að vinna að Svansvottun í endurbótum á sínu skrifstofuhúsnæði í eigu Reita.

Byko gaf nýverið út vörulista fyrir Svansvottað hús sem nefnist Vistvæn hús - vísir að vöruvali fyrir byggingu á vistvænu húsi. Vörurnar í handbókinni má nota við byggingu Svansvottaðra húsa. Hann má finna hér.